Witaminy to jedne z substancji które bardzo chętnie przyjmujemy w formie suplementów nie zastanawiając się nawet nad tym czym one tak właściwie są, ani po co są nam potrzebne. Czasem warto o tym pomyśleć, dzięki temu dowiemy się czy producenci suplementów diety chcą tylko wyciągnąć od nas pieniądze, czy może witaminy w tabletkach są nam rzeczywiście potrzebne.
Według ogólnej definicji witaminy to organiczne związki chemiczne, substancje egzogenne to znaczy takie, które muszą być dostarczone z pożywieniem, gdyż organizm nie potrafi ich sam wytworzyć. Są one niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz do prawidłowego przebiegu cykli biochemicznych zachodzących w nim.
Możemy być dumni z naszego rodaka, biochemika Kazimierza Funka który jest twórcą nauk o witaminach. To właśnie on odkrył przyczynę choroby beri-beri oraz podejrzewał jakie są przyczyny między innymi pelagry oraz szkorbutu.
Witaminy dzielimy na dwie podstawowe grupy – rozpuszczalne w wodzie oraz rozpuszczalne w tłuszczach. Podział ten jest bardzo ważny, ponieważ często choroby spowodowane niedoborem witamin (awitaminozy) nie są bezpośrednio związane ze zbyt małą podażą witamin w diecie. Przyczyną awitaminoz spowodowanych brakiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) mogą być zaburzenia metabolizmu tłuszczy.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mają również ciekawą zdolność – kumulują się w tkankach zawierających duże ilości komórek tłuszczowych. Mogło by się wydawać że to dobrze, skoro się kumulują w organizmie to nie mamy problemu braku tych witamin. Niestety prawda jest zupełnie inna. Witaminy, tak jak inne substancje znajdujące się w żywności, w nadmiarze szkodzą.
O przedawkowanie witamin rozpuszczalnych w wodzie (C, B1, B2, B6, B12, PP, biotyna, kwas foliowy) nie musimy się obawiać. Ich nadmiar wydalany jest z moczem. Niestety wiąże się z tym również problem niedoborów. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mają swój magazyn w tkankach zawierających komórki tłuszczowe, witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są magazynowane.
Witaminy z pożywienia vs witaminy z tabletek?
Tutaj pojawia się temat biodostępności. W nauce o żywieniu człowieka jest to bardzo ważne zagadnienie. Biodostępność to stopień, w jakim witamina może być wchłonięta w przewodzie pokarmowym i wykorzystana przez organizm. Wpływ na biodostępność witaminy może mieć przede wszystkim jej forma chemiczna oraz sposób połączenia z innymi związkami.
Drugą ważną sprawą dotyczącą witamin jest ich wchłanianie. Połknięcie tabletki pełnej witamin to dopiero początek. Substancje w niej zawarte muszą zostać wchłonięte. Co ciekawe stopień wchłaniania zazwyczaj maleje ze wzrostem ilości spożywanej witaminy. Oznacza to tyle że gdy dostarczamy jakiejś witaminy zdecydowanie za dużo organizm przełącza się na rozrzutną gospodarkę i rozleniwia się – wykorzystuje ją mniej efektywnie.
Każdy dietetyk powie, że witaminy i składniki mineralne należy dostarczać sobie z pożywieniem – nie jest to trudne, wystarczy zróżnicowana, racjonalna dieta. Połykanie tabletek zostawmy tym którzy borykają się z różnymi chorobami i nie mogą z jakiegoś powodu dostarczyć witamin z dietą. Cieszmy się smakiem i dbajmy o zdrowie w tym samym momencie.
Fot. Pixabay.com
