Zapalenie u kobiet: macicy, pochwy, przydatków

Zapalenie błony śluzowej i mięśnia macicy

Mogą je powodować te same przyczyny, co zapalenie szyjki ma­cicy. Najczęściej zapalenie powstaje po poronieniu, czasem po porodzie, po zabiegach wewnątrzmacicznych, w zakażeniu prąt­kami gruźlicy; może być wywołane pod śluzówkami mięśniakami, polipami i rakiem trzonu.

Objawia się przedłużonym krwawieniem czy plamieniem po miesiączce; mogą również występować obfite krwawienia miesiączko­we albo międzymiesiączkowe; krwawienia mogą też trwać przez cały cykl. Przebieg zapalenia może być ostry albo przebiegać z gorączką — odczuwa się wówczas bóle brzucha i krzyża.

W każdym przypadku krwawienia z dróg rodnych należy wykluczyć raka, dlatego chora powinna jak najprędzej zgłosić się do lekarza, który zastosuje odpowiednie leki ewentualnie skieruje do szpitala w celu wyłyżeczkowania jamy macicy.

Zapalenie pochwy

Odczyn kwaśny zapobiega do pewnego stopnia zapaleniu pochwy. W czasie stosunków płciowych, miesiączki, poronień i porodów ulega zaburzeniu system obronny i rozwija się stan zapalny pochwy. Pojawiają się upławy, dołącza się obrzęk i pieczenie przy dawaniu moczu. Należy temu zapobiegać przez utrzymywanie czystości sromu i stosować leki zapisane przez lekarza oraz dbać  o częste zmiany bielizny. Unikać trzeba drażniących środków che­micznych w postaci proszków do prania.

Upławy. Zazwyczaj wydzielina z pochwy występuje w niewiel­kiej ilości, ma konsystencję śluzową, lekko ciągnącą się, na 10 dni przed miesiączką — a jeszcze bardziej w czasie ciąży — ilość jej zwiększa się. Kwaśny odczyn wydzieliny i obecność różnych substancji do pewnego stopnia zabezpiecza narząd rodny przed wtargnięciem drobnoustrojów. W stanach zapalnych narządu rod­nego ilość wydzieliny zwiększa się i zmienia wygląd.

Upławy mogą być żółtawe, zielonkawe, brązowe, wodniste, ropne lub podobne do popłuczyn mięsnych. Obecność zwiększonej ilości upławów przemawiać może za stanem zapalnym pochwy, szyjki macicy, jamy macicy, a nawet jajowodów.

Upławy mogą wywoływać pieczenie, swędzenie, ból oraz bru­dzić bieliznę. Mogą być spowodowane zakażeniem bakteryjnym, pierwotniakami, grzybami oraz gonokokami.

Z chwilą pojawienia się upławów kobieta powinna udać się do lekarza, gdyż stosowanie różnych środków domowych i leczenie się na własną rękę może spowodować rozszerzenie się sprawy chorobowej. Aby postawić rozpoznanie, lekarz często zaleca ba­danie mikroskopowe wydzieliny z pochwy, szyjki macicy i cewki moczowej. Nie leczone w porę zakażenie może przejść w okręt ostry, podostry, przewlekły i spowodować trwałe zmiany, na przy­kład w jajowodach.

Zwykle lekarz zaleca podmywanie się wodą z mydłem i zakłada­nie odpowiednich czopków do pochwy. Upławy u małych dziewczy­nek należy również leczyć. Mogą być one spowodowane zakaże­niem bakteriami, ciałem obcym, samogwałtem oraz obecnością owsików w odbytnicy. W takich przypadkach dołączyć się może uszkodzenie sromu na skutek drapania.

Rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis) jest jedną z najczęstszych przyczyn zapalenia pochwy i upławów. Wydzielina jest wówczas żółtawozielona, o mdłym zapachu, pienista. Zakażenie szerzy się przez kontakty płciowe. Mężczyzna i kobieta mogą być nosicielami pasożyta bezobjawowo. Poza tym zakazić się można przy kąpieli, korzystaniu ze wspólnego ręcznika czy bieliznę. Schorzenie  jest długotrwałe, nękające i nawracające, powoduje odczuwanie  bólu podczas współżycia. Rozpoznanie ustala się pum badanie wydzieliny pod mikroskopem lub przez posiew.Leczenie jest bardzo proste jest wówczas łatwe, ale istnieje duża skłonność do nawrotów, jeżeli leczeniu nie podda się partner. Konieczna jest również czysta zmiana zmiana bielizny osobistej i pościeli.

Grzybicze zapalenie pochwy stwierdza się wówczas, gdy w przedsionku i na sromie występują typowe białoszare serowate naloty. Przylegają one ściśle do błony śluzowej, obrzękłej i zaczerwienionej  z odcieniem podobnym do surowej wołowiny. Przy usuwaniu nalotu występować mogą drobne krwawienia. Upławom tym towarzyszy dużego stopnia swędzenie i pieczenie sromu oraz pochwy

U kobiet w okresie przekwitania, zwłaszcza po menopauzie,występować  może guzkowate zapalenie pochwy. Niedobór estrogenów  prowadzi do zaniku nabłonka wielowarstwowego płaskiego, powierzchnia wytwarzających się guzków pozbawiona jest nabłonka, a wobec zaniku pochwy i sklepień — ściany przeciw­ległe zbliżają się do siebie i w miejscach pozbawionych nabłonka zrastają  się ze sobą, lub też sklepienia przyklejają się do części pachowej. Powstaje w ten sposób zapalenie zrostowe, typowe dla starszych kobiet kobiet. Obecność zrostów może powodować nieznacznego  stopnia krwawienia w czasie stosunku i w czasie badania ginekologicznego.

Zapalenie przydatków

Obejmuje stan zapalny jajowodu i jajnika. Około 10% kobiet zgłaszających się do ginekologa cierpi z powodu zapalenia przydatków, a u 60% wszystkich kobiet, które chorowały na zapalenie przydatków, dochodzi do trwałej niepłodności. Występuje ono najczęściej jako powikłanie po poronieniu, zakażeniach rzeżączką i gruźlicą, po stanach zapalnych szyjki i zapaleniu wyrostka robaczkowego. Stan zapalny może przejść na otrzewną, dając objawy tzw. zespołu ostrego brzucha. Jajowody i jajniki mogą ulec zniszczeniu i uniemożliwić zajście w ciążę, sprawiając stale narastają­ce dolegliwości. Przewlekły stan zapalny przydatków często nawraca ogranicza wysiłki i pozbawia radości życia. Występujące objawy zapalenia przydatków, jak bóle, wzdęcia brzucha — zmuszają do wykluczenia stanu zapalnego wyrostka robaczkowego i ciąży pozamacicznej.
Leczenie powinno być podjęte jak najwcześniej, najlepiej w warunkach szpitalnych. W ostrym okresie należy leżeć, przyjmować odpowiednie leki i stosować lekko strawną dietę. Przewlekłe zapalenie wymaga również leżenia, zwłaszcza w okresie krwawienia miesiączkowego (przez pierwsze 2 dni), przyjmowania odpowiednich leków, a w przypadku zaostrzeń — zgłoszenia się do lekarza.

Zapalenie szyjki macicy

Występuje dość często, ma charakter przewlekły, z nawracają­cymi stanami zaostrzenia. Wywołać je mogą gronkowce, paciorkowce , pałeczka okrężnicy, rzadziej dwoinki rzeżączki. Uszkodzenie szyjki macicy podczas poronienia, porodu staje się przyczyną przewlekłego stanu zapalnego błony śluzowej kanału szyjki. Mechaniczną barierą czystości szyjki jest czop śluzowy, który zostaje zniszczony podczas zabiegu wewnątrzmacicznego.

Krwawienie miesiączkowe, przerywanie ciąży, poród osłabiają czynność szyjki. Zazwyczaj  przy przewlekłym zapaleniu szyjki, dookoła ujścia zewnętrznego powstaje zaczerwienienie o różnym kształcie i nasileniu, zwane nad­żerką, które łatwo krwawi przy dotyku. Pokrywa się ono drobnymi brodawkami — na­roślami, albo tworzy się owrzodzenie. Nadżerka objawia się upławami i bólami w oko­licy krzyżowej kręgosłupa. W razie obecności nadżerki należy wykluczyć raka szyjki. W tym celu pobiera się wydzielinę z pochwy na rozmaz cytologiczny, w przypadku zmian (komórek paratypowych i nowotworowych) pobiera się wycinek z części pochwowej z odpowiedniego miejsca, na powierzchni którego stwierdziło się komórki nieprawidłowe (rozmaz celowany).

Trzeba tu podkreślić, że nawet w razie braku nadżerki rak może się rozwijać wewnątrzszyjkowo. Podejrzenie eliminuje się przeprowadzając okresowo — raz do roku — badanie cytologiczne. Pozwala ono wykryć początkowe stadium tworzenia się raka i niewielkim zabiegiem zlikwidować’ zagrożenie. Badania są niebolesne. Leczenie nadżerki powinno być prowadzone systematycznie przez stosowanie leków, wypala­nie lub operacyjnie.

Fot. Pixabay.com