Trądzik młodzieńczy

Trądzik młodzieńczy (Acne vulgaris) – choroba skóry, której początek występuje w wieku pokwitania, kiedy pod wpływem zmian hormonalnych (nadmiernej stymulacji androgenowej) dochodzi do nadmiernego pobudzenia czynności gruczołów łojowych (łojotoku).

Zaskórniki i grudki, popularnie nazywane pryszczami, są objawem trądziku. Ich powstawanie wiąże się z nadmiernym wytwarzaniem łoju i wzmożonym rogowaceniem komórek przewodu wyprowadzającego gruczołów łojowych skóry. Nakładające się na siebie warstwy zrogowaciałego naskórka wypełniają przewód wyprowadzający i zamykają jego ujście. Zablokowane ujście kanału gruczołu łojowego czopem łoju i zrogowaciałych komórek to tzw. zaskórnik, który jest niezapalną postacią trądziku.

W takim nagromadzeniu naskórka zrogowaciałego i łoju niektóre bakterie, zawsze obecne na powierzchni skóry, rozwijają się szczególnie dobrze i wywołują proces zapalny, który może powodować pęknięcie ściany przewodu wyprowadzającego i rozwój zapalenia w okolicy gruczołu łojowego. Grudki stają się wtedy duże, czerwone i bolesne.

Dieta w okresie trądziku

Jak się okazuje mało kto zdaje sobie sprawę z faktu, iż jeszcze ważniejszą rolę odgrywa tak naprawdę nasza dieta. Składniki pokarmowe zawarte w naszych posiłkach mają ogromny wpływ na szereg procesów zachodzących w organizmie. Warto więc już dziś zwrócić uwagę na to co spożywamy, bowiem tylko odpowiednia dieta będzie uzupełnieniem naszego leczenia w przeciwnym razie wszelkie zabiegi, stosowanie leków jak i kosmetyków leczniczych nie przyniesie nam rezultatu.

Dieta trądzikowa to dieta bardzo rygorystyczna, ponieważ wyklucza z naszego jadłospisu większość potraw i przekąsek, które tak bardzo lubimy. Silna wola przynajmniej w początkowym okresie będzie więc każdemu bardzo potrzebna.

Z jadłospisu wyeliminuj:

produktów zawierających syntetyczne aromaty, benzoesany, glikole, które mają silne działanie trądzikotwórcze a więc wszelkie słodycze, napoje oraz sztuczne soki
z naszej diety musimy wykluczyć czekoladę, alkohol, kawę i kakao
tłuszcz zwierzęcy a co gorsze potrawy smażone na tłuszczach wielokrotnego użycia
wszelkie fast foody nie powinny w ogóle gościć w naszym jadłospisie, nawet kiedy spożywamy je raz bądź dwa razy w miesiącu
ograniczyć spożywanie ostrych, pikantnych przypraw ponieważ mają one drażniące działanie na stan naszej cery i przyczyniają się do powstawania zapalnych wykwitów
sól powoduje, że nasze utajone zaskórniki dojrzewają
należy pamiętać, aby za każdym razem przed spożyciem owoców dobrze je umyć w ciepłej, bieżącej wodzie, jeśli mamy wybór w dokonywaniu zakupów owoców importowanych bądź krajowych wybierajmy zawsze te krajowe. Nie każdy wie, że nieodpowiednie przechowywanie importowanych owoców sprzyja rozwojowi mikotoksyn, które również nasilają nasz trądzik

Tytoń szkodzi

Palacze zarówno ci bierni nie zdają sobie sprawy, iż dym tytoniowy oprócz swoich właściwości rakotwórczych, przed którymi tak przestrzegają nas lekarza również negatywnie wpływa na stan naszej skóry. Nie dość, że podwyższa poziom cholesterolu to jeszcze zmniejsza ukrwienie skóry i nie pozwala jej oddychać.

Czytaj również: Proste sposoby na natłuszczenie skóry

W skórze zdrowej na ilość wydzielanego łoju mają wpływ następujące czynniki:

Nie-hormonalne czynniki wewnętrzne

Jakość i ilość łoju zalegającego na powierzchni skóry. Im więcej łoju zbierzemy ze skóry, tym większa jego ilość zostanie wyprodukowana. Jakość łoju jest oceniana przez organizm po jego napięciu powierzchniowym i gęstości. Łój o odpowiedniej jakości jest wystarczająco płynny, by swobodnie opuścić mieszek włosowy.
Temperatura otoczenia – im wyższa, tym więcej sebum produkują gruczoły,
Swoisty rytm produkcji sebum – najwięcej łoju produkowane jest pomiędzy godziną 10 a 11, najmniej pomiędzy 4 i 6 rano,
Za właściwy poziom produkowanego łoju odpowiada prawidłowe spożycie witamin B2, B6 i A.

Czynniki hormonalne

Gruczoły łojowe są bardzo wrażliwe na androgeny:

Dehydroepiandrosteron (DHEA) – androgen krążący w krwi chłopców i dziewcząt od około 8 roku życia do 30 roku życia i stymulujący produkcję sebum;
Testosteron (T, produkowany przez gonady – jądra lub jajniki (w małej ilości) oraz korę nadnerczy); po 30 roku życia przejmuje funkcje DHEA u mężczyzn;
4-androstenedion – androgen krążący w krwi kobiet, po 30 roku życia przejmuje obowiązki DHEA,
Androstenediol (5alfaandrostane3beta,17 diol) – androgen z krwi kobiet, ulegający przekształceniu do androstenedionu.

Typy zmian trądzikowych

Występują trzy zasadnicze odmiany kliniczne trądziku:
• zaskórnikowi, zwykły (acne comedonica), czyli trądzik I-go stopnia z licznymi zmianami niezapalnymi – zaskórnikami otwartymi i zamkniętymi. Odmianą trądziku zwykłego jest trądzik młodzieńczy (acne juvenilis.) W leczeniu trądziku I-stopnia stosuje się retinoidy (tretinoinę – kwas retinowy, izotretinoinę – kwas cis-retinowy), związki o zbliżonym działaniu (adapalen, tazaroten), nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy;
• grudkowo-krostkowy (acne papulopustulosa), czyli trądzik II-go stopnia, w którym obok zaskórników występują już zmiany zapalne: grudki i krosty. W jego leczeniu wykorzystuje się antybiotyki, hormony, nadtlenek benzoilu;
• guzkowo-cystowy, ropowiczy (acne phlegmonosa, acne nodulo-cystica), czyli trądzik III-go stopnia, z licznymi głębokimi guzami zapalnymi i guzkami wypełnionymi treścią ropną, z tendencją do bliznowacenia. W jego leczeniu wykorzystuje się izotretinoinę podawaną doustnie.

Sposoby walki z trądzikiem:

Obniżenie produkcji łoju przez:

inaktywację alfa-5-reduktazy – stosowanie Zn, Cu, Ag, Si, bajkaliny z tarczycy bajkalskiej, ekstraktu z brunatnicy Laminaria, z brzozy, jemioły, cyprysa czy dziurawca, elubiolu,
zmniejszenie gruczołów łojowych – aplikowanie kwas retinowego, czyli witaminy A,
podawanie glikokortykosteroidów (dotyczy jedynie kobiet),
działanie anty-androgenowe – wykorzystanie ekstraktu z palmy sabalowej, lub wycofanego już z użycia Diane35, fitoestrogenów,
dostarczenie odpowiedniej ilości witamin, koniecznych do prawidłowego funkcjonowania sebocytów (B6, B2);
wyeliminowanie zaburzeń rogowacenia poprzez poprawę składu łoju (czyli wzbogacanie go w NNKT (kwas linolowy) i skwalen) oraz poprzez podawanie witaminy A i kwasu azelainowego;
upłynnienie łoju (na przykład za pomocą komedolitycznego nadtlenku benzoilu);
rozsądne, nie nadmierne matowienie powierzchni skóry z wykorzystaniem raczej płatków matujących lub gąbeczek polimerowych niż substancji ściągających (związków glinu, garbników, nadtlenku benzoilu); należy pamiętać, że maseczki kaolinowe jedynie krótkotrwale matują skórę, w rzeczywistości silnie stymulując ja do produkcji łoju;
ścienienie warstwy rogowej i udrożnianie ujść mieszków włosowych, poprzez stosowanie substancji keratolitycznych (kwasu azelainowego, retinowego, salicylowego, siarki koloidalnej czy alfa-hydroksykwasów);
hamowanie aktywności enzymów bakteryjnych (proteaz) niszczących ścianki mieszka włosowego – aplikacja ekstraktu z glonu brunatnego listownicy Laminaria;
hamowanie rozkładu łoju przez lipazy bakteryjne, co zapobiega drażnieniu ścian mieszków włosowych, hiperkeratynizacji i microcomedo;
hamowanie aktywności hialuronidaz zwiększających przepuszczalność błony podstawnej i prowadzących do rozprzestrzeniania się stanu zapalnego – wykorzystanie ekstraktu z jeżówki purpurowej, preparatów torfopochodnych, wyciągu z kasztanowca lub miłorzębu japońskiego;
stosowanie substancji przeciw-utleniających (antyoksydantów, np. witaminy E, koenzymu Q10, kwasu limonowego, skwalenu), które nie dopuszczają do utleniania łoju gromadzącego się u ujścia mieszka włosowego, a więc zabezpieczają przed powstawaniem jego drażniących pochodnych;
stosowanie substancji bakteriostatycznych i przeciwgrzybicznych, ograniczających liczbę mikroorganizmów zasiedlających mieszki włosowe – stosowanie fungiostatyków (np. propolisu), antybiotyków (kildamycyny, erytromycyny, tetracyklin), związków siarki, chlorheksydyny, olejku z drzewa herbacianego, wyciągu z tymianku, szałwi, brzozy, rozmarynu, aloesu, tygrysiego pazura, kwasu azelainowego, peptydów endogennych, skwalenu, nadtlenku benzoilu (który aplikowany na skórę uwalnia tlen zabijający organizmy beztlenowe) oraz kwasu salicylowego i polifenoli (kwasów fenolowych czy flawonoidów), które charakteryzują się wybitnie bakteriobójczym ugrupowaniem atomów – obecnością grup hydroksylowych przyłączonych do pierścienia aromatycznego;
obniżanie pH skóry za pomocą aloesu, kwasu cytrynowego, mlekowego lub pektyn, czyli nie dopuszczanie do rozwoju grzybów;
pobudzenie mechanizmów odpornościowych naskórka poprzez stosowanie substancji immunostymulujących (aloesu, jeżówki, łopianu, żeń-szenia);
aplikacja czynników hamujących procesy zapalne (np. fitosteroli, ekstraktu z lukrecji, kwasu rozmarynowego lub azelainowego);
wykorzystanie substancji kojących i regenerujących (alantoiny, d-pantenolu, wyciągu z rumianku, skwalenu);
poprawa mikrokrążenia w skórze prowadząca do jej dotlenowania oraz detoksykacji;
nawilżenie (często odwodnionej) skóry;
rozjaśnianie przebarwień (kwasem azelainowym, arbutyną) i wygładzanie blizn potrądzikowych (za pomocą alfa-hydroksykwasów).