Przygotowanie do porodu

Każda ciężarna powinna przygotowywać się do porodu przez całą ciążę, a więc regularnie kontrolować stan zdrowia, stosować odpowiednią gimnastykę, przestrzegać wytycznych zawartych w odpowiednich podręcznikach lub podawanych przez lekarza czy położną. Trzeba stwierdzić, że w erze przed antybiotykami i i przed leczeniem krwią sporo kobiet umierało przy porodach. Obecnie sytuacja się zmieniła.

Zgony matek należą do rzadkości i zdarzają się głównie z przyczyn niepołożniczych. W związku z tym wysunęło się na pierwszy plan zagadnienie zdrowia dziecka, które jest jeszcze dość często zagrożone, zwłaszcza pod koniec ciąży. Dlatego w opiece przedporodowej i obserwacji porodu wiele uwagi zwracamy na jego stan. Wymagania są więc o wiele większe, ponieważ chodzi zarówno o zdrowie matki jak i dziecka. Niemniej część nieświadomych pacjentek przeszkadza tym usiłowaniom stwarzając swym zachowaniem uczucie paniki i strachu, pogłębione „opowieściami” z przeżyć znajomych czy najbliższych osób, co stwarza zamknięte koło powiązań: strach, napięcie, ból.

Uczucie lęku i wewnętrznego napięcia można zniwelować zachowując równowagę psychiczną przez zapoznanie się z fizjologii ciąży i porodu oraz przez umiejętne zachowanie się w tych okresach. Dlatego, wskazane jest, aby ciężarna uczęszczała na wykłady i przerabiała pewne ćwiczenia na kursach w szkołach matek, prowadzonych przy oddziałach położniczych albo przy poradniach K.

Poza tym powinna unikać rozmów na temat porodu z osobami, które nie są do tego fachowo przygotowane, może bowiem uzyskać błędne informacje i wytworzyć sobie fałszywy obraz.
Od czasu do czasu zdarza się, że przerażona i nie przygotowana do porodu rodząca jest zupełnie wyczerpana już przy pierwszym bólu.Większość jednak  kobiet rodzi bez większego wysiłku, traktując poród jako zjawisko normalne;

Aby uniknąć wielu fałszywych i przerażających wyobrażeń o po­rodzie, należy się  do niego dobrze przygotować i docenić wagę porodu jako zjawiska fizjologicznego. Trzeba wiedzieć, że zespoły sterujące układu nerwowego i hormonalnego są podporządkowane odpowiednim ośrodkom międzymózgowia, pozostającym pod wpływem kory mózgowej. Wszystkie narządy człowieka są unerwione i działalność ich jest zależna od układu nerwowego. Zakończenia nerwowe narządu przekazują podrażnienia, czyli bodźce, za pośrednictwem dróg nerwowych do mózgi, z klei mózg jest połączony  za pomocą włókien nerwowych z całym ustrojem.

Słowo działa na mózg człowieka jak podrażnienie wewnętrzne czy zewnętrzne. W zależności od stanu kory mózgowej, np. czy jest ona zmęczona czy wypoczęta, różne będą reakcje na podrażnienie. Gdy jesteśmy np. przygnębieni lub przepracowani , niewyspani, wtedy bardzo dotkliwie odczuwamy najmniejsze podrażnienie. Podobnie jest z odczuwaniem bólu. Zależy ono od właściwości osobniczych. Ludzie zrównoważeni, pogodni, reagują słabiej niż przewrażliwieni. Jeżeli po odpowiednim przygotowaniu kobieta zrozumie, na czym polega poród i jak ma się w czasie porodu zachowywać, to odczuwane przez nia bóle  będą lżej znoszone . Tym bardziej, że w czasie ciąży i porodu powinna się bardziej troszczyć o stan dziecka niż swój.

W szkole matek kobieta powinna wysłuchać wykładów na następujące tematy:

1. Metodyka psychoprofilaktyki
2. Anatomia i fizjologia narządów rodnych,
3. Poród jako normalne wydarzenie.
4. Przebieg I okresu porodu — zachowanie się w tym okresie,
5. Przebieg II okresu porodu — zachowanie się w tym okresie.
6. Powtórzenie poprzednich wykładów.

Po wykładzie przeprowadzane są następujące krótkie ćwiczenia:

1. Ogólnie – pobudzające oddech i krążenie
2. Mięśnie klatki piersiowej i kończyn górnych.
3. Regulujące kontrolę nad napięciem i rozluźnieniem mięśni
4. Specjalne mające na celu przygotowanie mięśni brzucha, krocza i dna miednicy pod kątem przydatności do porodu.

Poród

Porodem nazywamy szereg procesów, w wyniku których płód zostaje wydalony z ciężarnej macicy przez kanał rodny na zewnątrz. Każdy poród powinien odbywać się w szpitalu, ze względu na bezpieczeństwo matki i dziecka. Niektóre ciężarne sądzą, opieka rodziny w domu zastąpi szpital. Sąd ten jest absolut błędny, ponieważ w trakcie porodu mogą szybko nastąpić zmiany decydujące o życiu matki I dziecka, którym nie uda się zapobiec bez odpowiedniej aparatury, leków, krwi i fachowej opieki. W niektórych sytuacjach rodzina nie tylko nie może pomóc, ale przeciwnie może zaszkodzić.

Tylko fachowy, zdyscyplinowany personel w odpowiednio zorganizowanej instytucji, wyposażonej w urządzeń i krew do przetoczeń, może dać maksimum bezpieczeństwa matki i dziecku.

Prawidłowy poród prowadzony jest przez położną, a w razie powikłań wzywany jest lekarz, który również nadzoruje normalnie przebiegające porody. Izby porodowe pozostają w stałym kontakcie z lekarzem, z pogotowiem ratunkowym i najbliższym szpitalem.

Tylko w wyjątkowych przypadkach (np. przy braku łączności telefonicznej i szybkim porodzie) poród może odbywać się w domu. Wówczas należy koniecznie wezwać położną i przeznaczyć na odbycie porodu czysty, dobrze oświetlony pokój. Położna musi mi do dyspozycji gorącą wodę i mydło, stałą możność gotowani) (naczynia, paliwo). W pokoju powinno znajdować się łóżko, stół i 3 krzesła. Łóżko musi być dostępne ze wszystkich stron, na materac należy położyć ceratę, a na niej czyste, wyprasowane gorącym   żelazkiem   prześcieradło.

Trzeba również przeprasować gorącym żelazkiem bieliznę pościelową i osobistą oraz ręczniki — wszystko w zwiększonej liczbie.
Konieczne jest, by rodząca znała objawy zwiastujące poród co pozwoli jej zdążyć na czas do szpitala. Jeżeli poród nie występuje w terminie, to w ciągu 3 dni należy zgłosić się do lekarza!

Do szpitala ciężarna powinna udać się:

1. Jeżeli odczuwa słabsze ruchy płodu, w celu monitorowania i sprawdzenia stanu zagrożenia płodu
2. Przed terminem, jeżeli mieszka daleko i nie dysponuje środkiem lokomocji
3. Jeżeli odczuwa regularne skurcze macicy co 10-15 minut
4. Jeżeli pękł pęcherz płodowy i odeszły wody płodowe
5. Jeżeli zacznie plamić lub odchodzić nieco krwi z domieszką śluzu.

Ciężarna powinna być odwieziona do szpitala przez kogoś z członków rodziny, najlepiej przez męża. Po odejściu wód i przy krwawieniu transport musi się odbywać w pozycji leżącej i możliwie jak najszybciej. Do szpitala należy zabrać dowód osobisty, książeczkę ubezpieczalni, kartę przebiegu ciąży i wszystkie wyniki badań z przebiegu całej ciąży, umieszczone w dużej kopercie. Zasadniczo na oddziale położniczym ciężarna otrzymuje bieliznę szpitalną, powinna zatem zabrać ze sobą tylko przybory toaletowe (szczoteczkę i pastę do zębów, mydło, grzebień i ewentualnie łyki), papier i długopis; może zabrać ze sobą mały odbiornik tranzystorowy, najlepiej ze słuchawkami na uszy, żeby nie przeszkadzać współtowarzyszkom.

Przekroczywszy próg izby przyjęć ciężarna jest pod opieką szpitala. Od tego momentu musi poddać się rygorom i zasadom klinicznym i przestrzegać regulaminu, którego ostatecznym celem jest dobro jej i dziecka. Podstawowe elementy każdej organizacji, to dyscyplina i koleżeństwo. Rodząca staje się członkiem tej organizacji. Jej postępowanie i zachowanie musi być takie, by ułatwiało personelowi pracę.

Do personelu, który pracuje z dużym poświęceniem powinna ustosunkować się życzliwie i z całym zaufaniem i wykonywać jego polecenia. Kapryśna i niezdyscyplinowana pacjentka nie tylko utrudnia pracę personelowi, ale swoim zachowaniem może zaszkodzić sobie i dziecku. Jeżeli pacjentka ma jakieś zastrzeżenie co do personelu powinna zakomunikować o tym siostrze oddziałowej lub przełożonej bądź też ordynatorowi czy kierownikowi oddziału.Przy wypisywaniu się ze szpitala powinna położnica wpisać swoje spostrzeżenia do książki uwag, co może pomóc kierownictwu w usunięciu  ewentualnych usterek.

W izbie  przyjęć ustala się tożsamość pacjentki — ciężarna podaje nazwisko, które jest w dowodzie osobistym. Błędem dość często jest podawanie nazwiska panieńskiego lub 2 nazwisk, utrudnia prowadzenie prawidłowej dokumentacji noworodka. Najlepiej podać nazwisko, jakie będzie nosiło dziecko.

W izbie przyjęć przeprowadza się dalej badania położnicze i ogólne, wykonuje lewatywę, po zgoleniu włosów ze sromu i wzgórka łonowego ciężarna myje się pod prysznicem i przebiera w bieliznę szpitalną.
Po przyjściu na salę porodową ciężarna zostaje poddana ponownemu badaniu, poza tym przeprowadza się z nią wywiad ogólne i położnicze, ustala tętno, temperaturę, ciśnienie, położenie płodu i jego tętno, wyjaśnia się, czy odeszły wody płodowe.

W czasie pobytu na sali porodowej bardzo ważną sprawą j dbanie o czystość rąk. Nie wolno dotykać okolic sromu, bowiem w ten sposób można wprowadzić do pochwy zakażenie. Pod pośladkami musi znajdować się często zmieniana podkładka. Po każdym oddaniu moczu i stolca srom należy podmywać.
Przebieg porodu notowany jest na specjalnej karcie obserwacji. Jeżeli rodząca znajduje się we wczesnym okresie porodu, kieruje się ją na salę porodową, przeznaczoną dla I okresu porodu. Rodzące po raz pierwszy (pierwiastki) z rozwarciem większym niż5 cm oraz wieloródki z żywą akcją porodową znajdują się na sali porodowej II okresu porodu. Rodząca przekraczając próg sali porodowej, jest już poinformowana, na czym polega poród, al zazwyczaj położna, jeśli jest jeszcze czas, przypomina jej, jak ma się zachować.

Jak odbywa się poród?

Poród jest procesem dynamicznym. Poprzedzają go zmiany zachodzące pod koniec ciąży. Mięśnie macicy przegrupowuj się i przesuwają w kierunku dna macicy. Szyjka macicy skraca się. Dla ułatwienia porozumienia się ustalono podział porodu na 3 okresy:

• I okres rozwierania — zaczyna się wraz z pierwszymi praw­dziwymi skurczami porodowymi (z praktycznych względów przyjmuje się, że takie skurcze występują co 10 minut), a kończy silę z chwilą całkowitego rozwarcia szyjki macicy;
• II okres— zaczyna się z chwilą pełnego rozwarcia szyjki macicy i kończy w momencie urodzenia płodu;
• III okres—łożyskowy — zaczyna się po urodzeniu płodu i kończy wraz z wydaleniem łożyska

Urodzenie łożyska kończy poród i rozpoczyna okres poporodowy trwający 2 godziny; następnie zaczyna się połóg.
Przez cały czas porodu mięsień macicy kurczy się i rozkurcza dość regularnie. Skurcz można łatwo stwierdzić, trzymając rękę na macicy. W czasie skurczu macica napina się, staje się bardziej swoista, twardsza. Skurcz trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund, w czasie skurczów I okresu porodu szyjka macicy kurczy się i rozwiera do wielkości odpowiadającej główce płodu. Gdy rozwarcie szyjki macicy jest całkowite, a więc takie, że przejdzie przez nią główka płodu, wtedy najczęściej pęka pęcherz płodowy i odchodzą wody płodowe w ilości około 1/2 l. I okres porodu nie powinien trwać dłużej niż 18 godzin .

W wieloródek i kobiet młodych trwa on krócej. Przy słabych skurczach  rodząca może drzemać lub chodzić. Jeżeli skurcze są częste, to powinna zostać w łóżku. Po pęknięciu pęcherza płodowego, przy krwawieniu; rodząca nie powinna wstawać z łóżka. Bóle krzyża są lepiej znoszone, jeżeli położna zastosuje łagodny masaż okolicy krzyżowej czy też rozcieranie powłok pod dolnym odcinkiem macicy od środka spojenia łonowego na zewnątrz.  W czasie porodu nie należy rodzącej podawać żadnych stałych posiłków. Może pić często, ale w małych ilościach przegotowaną , herbatę, kawę, soki owocowe; korzystne jest dodanie cukru. Pod koniec I okresu porodu i w czasie II okresu nie powinno się jej podawać  nawet płynnych  pokarmów. Wysychające wargi i język należy zwilżać zmoczoną gazą.

Drugi okres porodu rozpoczyna się w chwili pełnego rozwarcia szyjki macicy, wówczas główka płodu zaczyna uciskać na dno miednicy, co powoduje ucisk w okolicy odbytu. Rodząca w czasie skurczu zaczyna przeć, podobnie jak przy oddawaniu stolca. Okres skurczów partych może trwać najdłużej 2 godziny. Rodząca powinna dać z siebie maksimum sił fizycznych i psychicznych.Wskazane jest, aby do tego etapu była przygotowana odpowiednio w szkole matek

Jeżeli w tym okresie rodząca nie jest zdyscyplinowana, wykonuje niespokojne ruchy, nieprawidłowo oddycha, zatrzymuje oddech, jęczy, to często II okres porodu przedłuża się. Od intensywnej współpracy współpracy rodzącej z położną w czasie parcia zależy szybkość ukończenia porodu i urodzenie zdrowego dziecka.W tym okresie rodząca musi leżeć na plecach z nogami zgiętymi w kolanach i szeroko rozstawionymi, górna połowa ciała musi być wsparta na poduszkach.

Zgodnie ze wskazanymi danymi przez położna rodząca powinna zacząć przeć na szczycie skurczu, po uchwyceniu się pod kolana, za uda bądź za uchwyty przymocowane w dolnej części ramy łóżka . podczas parcia rodząca musi zgiąć się do przodu, unieść nieco pośladki wygiąć kręgosłup do tyłu, unikając wygięcia kręgosłupa ku przodowi i przygiąć brodę do piersi.

Siła wydalająca jest skierowana na kość ogonową . W czasie pauzy powinna głęboko oddychać i starać się rozluźnić mięśnie . Na początku skurczu – głęboko oddychać , a na jego szczycie zatrzymać oddech, zamykając usta  i głośnię. Brodę powinna  przygiąć do piersi i przeć całych sił, tak jak w przypadku wydalania stolca.
W czasie porodu w części przypadków konieczne jest nacięcie krocza. Blizna po zeszytym nacięciu jest niewielka. Nacinanie zapobiega uszkodzeniu mięśni dna macicy mniejszej, które prowadzić może później do wypadania pochwy i nietrzymania moczu.

Po urodzeniu położna nakłada na obie rączki noworodka bransoletki tożsamości z nazwiskiem i imieniem matki, płcią i data porodu. Następnie przecina pępowinę, podwiązując ją wygotowaną tasiemką. Położna pokazuje noworodka matce, która odczytuje z tasiemki napisane tam dane.

Po odcięciu pępowiny rozpoczyna się III okres porodu, który powinien trwać nie dłużej niż 1/2 godziny. W tym czasie odkleja się i rodzi łożysko wraz z błonami, rodząca traci około 200 ml krwi. Po urodzeniu łożyska położnica musi pozostawać  pod opieka położnej jeszcze 2 godziny. Jest to tzw. okres poporodowy, wydzielony z połogu, okres w którym może wystąpić krwawienie  i dlatego wymaga on specjalnej ostrożności. Położnica powinna sama obserwować, czy krwawi, a w razie krwawienia zaalarmować położną.

Fot. Pixabay.com