Nowotwory narządu rodnego

Mogą być łagodne i złośliwe. Występują one w różnych postaciach, jako guzy  lite, torbiele, owrzodzenia.

Nowotwory łagodne rosną powoli . Są ograniczone wyraźnie od otoczenia  i nie wyniszczają ustroju. Łagodny guz nie daje przerzutów , usunięty nie odrasta. Łagodne guzy to:

• mięśniaki macicy
• polipy szyjki macicy lub trzonu i przeważająca liczba torbieli. Z zasady guzy jajnika powinny być usunięte operacyjnie, w celu zbadania pod mikroskopem, a mięśniaki macicy operowane, jeżeli są większe niż pięść lub dają dolegliwości, takie jak bóle czy obfite krwawienia

Mięśniaki macicy są to guzy łagodne, tworzące się u kobiet w wieku 25-40 lat, częściej u tych które nie rodziły lub mają tylko jedno dziecko. Troje dzieci zabezpiecza w 92% przed leczeniem operacyjnym. Każdy mięśniak wymaga badania kontrolnego do 3-6 miesięcy. Duża częśc mięśniaków zmniejsza się po okresie przekwitania.

Z dolegliwości należy wymienić:

• obfite długotrwałe krwawienia
• bóle w podbrzuszu związane z uciskiem na sąsiednie narządy.

Leczenie operacyjne polega na wyłuszczeniu mięśniaków, a u starszych kobiet na usunięciu ich wraz z macicą. Tylko wyjątkowe liczne mięśniaki mogą zmusić nawet u młodych kobiet  do całkowitego usunięcia macicy, trzonu lub szyki macicy. Kobiety mające skłonność do mięśniaków powinny rodzic co 4-5 lat i dłużej karmić.

Polipy są to twory powstałe z rozrostu błony śluzowej macicy trzonu, lub szyjki. Powstawać mogą w każdym okresie życia . Powodować mogą plamienia, krwawienia, upławy. Utrudniają zajście w ciążę. Leczenie polega na ich usunięciu przez wyłyżeczkowanie  szyjki i jamy macicy i zbadaniu pod mikroskopem.

Torbiele

Mogą występować w każdym okresie życia kobiety. Wielkość ich bywa różna. Najczęściej objawiają się bólami w podbrzuszu, ponieważ z jednej strony , czasem powodują zaburzenia  w miesiączkowaniu , niepłodność, powiększenie brzucha. Torbiel  może ulegać  skręceniu, dając objawy ostrego brzucha z koniecznością natychmiastowego otwarcia jamy brzusznej, Leczenie torbieli jajnika może być tylko operacyjne.

Nowotwory złośliwe rosną szybko i niszczą sąsiednie tkanki. Mogą szerzyć się na otaczające narządy i dawać przerzuty do odległych tkanek. Rozwijać się mogą na:

• sromie,
• pochwie ,
• szyjce,
• trzonie macicy,
• jajowodzie,
• jajniku

Czynnikami usposabiającymi do  do rozwoju nowotworu  złośliwego są tzw. stany przedrakowe.

Nowotwory sromu. Uważa się, że przewlekłe stany zapalne często połączone z zaburzeniami hormonalnymi, predysponują do stanów przedrakowych.

Do tych stanów należy:

• marskość sromu
• rogowacenie białe sromu
• rogowacenie czerwone sromu.

Dominującym objawem przy marskości jest swędzenie sromu. W tych przypadkach należy zgłosić się do lekarza w celu pobrania wycinka i badania makroskopowego.

Rak sromu stanowi 5% nowotworów złośliwych narządu. Występuje on najczęściej w wieku 60, 70 lat, w rzadkich przypadkach młodych kobiet. Początkowo w obrębie sromu i się twardy, mało ruchomy guzek lub owrzodzenie.

Przerzuty następują przez naczynia chłonne do węzłów pachwinowych i biodrowych. Chore skarżą się na swędzenie sromu i pieczenie przy oddawaniu moczu. Raka sromu leczy się operacyjnie polega  to na wycięciu nożem elektrycznym całego sromu, węzłów chłonnych pachwinowych i biodrowych. Rak pochwy występuje w 1% wszystkich raków narządu rodnego, częściej w postaci przerzutów. Początkowy okres jest bezobjawowy następnie zjawiają się upławy oraz krwawienie, szczególnie urazowe. Leczenie tylko operacyjne i przez naświetlanie promieniami X.

Rak szyjki myjki macicy. Nadżerka występuje u 25% kobiet, w 2% moze się zmienić w raka szyjki. Nadżerka może być wrodzona, nabyta i mieszana.

Do stanów przedrakowych na szyjce macicy zaliczamy:

• Nadżerkę odnawiającą się — długotrwałą.
• Lukoplakię.
• Brodawczaki płasko nabłonkowe.
• Polipy szyjkowe.
• Przewlekłe stany zapalne szyjki.
• Dyaplazję.

Dyplazja jest  klinicznie zmianą nieuchwytną. W rozmazie widać poza komórkami prawidłowymi komórki dysplastyczne (paratypowe).

Charakteryzują się one powiększeniem całej komórki, wielojądrzastością, powiększeniem i nadbarwliwością oraz dziwacznym kształtem jądra z nadbarwliwością, hipernukleozą oraz zwiększoną aktywnością podziałową komórek. W zależności nasilenia odróżniamy odróżniamy dysplazję małego, średniego i dużego stopnia.

Nasilenie tych zmian prowadzi do pełnej atypii komórkowej która jest obrazem raka.
W obecnym stanie wiedzy tylko wczesne rozpoznanie zapewnia  najlepsze wyniki i w przypadku podejrzanej nadżerki, pęknięcia szyjki macicy, polipu szyjki — kobieta powinna wcześnie zgłosi się do lekarza w celu pobrania rozmazu z pochwy dla oceny stanu komórek, wykonania kolposkopii i ewentualnie pobrań wycinka.

Rak szyjki macicy stanowi 60% wszystkich raków narządu rodnego. Rozwija się najczęściej między 35-40 rokiem życia, chociaż może wystąpić  także u młodych kobiet. We wczesnym okresie  rozpoznanie raka może być postawione  przez okresowe, raz na rok odbyte badanie ginekologiczne i badanie rozmazu z pochwy i następnie przez pobranie wycinka. Przy takim postępowaniu można wykryć stany przedrakowe w postaci dysplazji i wczesnego raka grupy 0, w którym jeszcze nie ma inwazji nowotworu poza błonę podstawową. Stany te są w 100% wyleczalne. Jeżeli natomiast pojawią się krwawienia przy urazach, stosunkach, przy oddawaniu moczu, dźwiganiu, a zwłaszcza ból — mamy do czyniena z  daleko posuniętym rozwojem raka.

Liczenie raka szyjki jest operacyjne i za pomocą radioterapii, życie chorej może być przedłużone również przez użycie cytostatyków.

Rak trzonu macicy rozwija się zazwyczaj u kobiet starszych i objawia się krwawieniami, które najczęściej występują po okresie przekwitania. Ten typ raka stanowi 15—20% nowotworów złośliwych narządu rodnego. Najczęściej występuje między 50—60 rokiem życia, częściej u kobiet otyłych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, z nadciśnieniem.

Najczęstszym objawem klinicznym raka trzonu są nieregularne, obfite krwawienia u kobiet przed menopauzą, a u kobiet starszych krwawienia w terminie 6 miesięcy do kilku lat od ustąpienia miesiączki  Przy rozwiniętej sprawie nowotworowej zjawiają się bóle w podbrzuszu i okolicy krzyżowej i krwisto podbarwione upławy. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania materiału pobranego  z jamy macicy za pomocą skrobania. Leczenie jest operacyjne, połączone z radioterapią.

Nowotwory jajnika są trzecim co do częstości występowania nowotworem narządu rodnego (8—15%). Mogą one występować od wczesnej młodości aż do późnej starości, najczęściej między 40—50 rokiem życia. Nowotwory jajnika częściej występują u ko­biet, które nie rodziły. Poza guzami o wydzielaniu dokrewnym: nowotwory jajnika we wczesnym okresie nie dają na ogół żadnych objawów, aż do czasu, gdy powiększy się wybitnie obwód brzucha i wystąpią objawy ucisku na narządy sąsiednie w posta parcia na mocz, odbytnicę; niekiedy może rozwinąć się niedrożność jelit.

Skręt lub martwica guza objawiają się zwykle bólem w jamie brzusznej, podrażnieniem otrzewnej, a nawet wstrząsu. Rozpoznanie guza jajnika stawia się za pomocą badania ginekologicznego zestawionego. Każdy guz jajnika powinien być operowany, bowiem tylko badanie mikroskopowe może ustalić jego charakter.

Rak piersi występuje najczęściej u kobiet po 35 roku życia; Najczęściej umiejscawia się w zewnętrznej górnej części gru­czołu.
Kobieta sama powinna co 2—3 miesiące badać oburęcznie piersi. W razie wyczucia zgrubienia ewentualnie mało ruchowego guzka, nie sprawiającego żadnych dolegliwości, powinna zgłosić się do lekarza. W przypadku nowotworu złośliwego skóra nad guzkiem jest mało elastyczna i nie daje się przesuwać. W miarę wzrostu guza brodawka sutkowa ulega wciągnięciu i przesunięciu w głąb. Może wydobywać się z niej krwawa wydzielina.

Zwykle wyczuwalne są również gruczoły pachowe. Niekiedy rak rozwija się jako trudno gojące się owrzodzenie. Trzeba podkreślić, że nie wszystkie zgrubienia są rakopochodne, mogą one występować w charakterze mastopatii. Tylko lekarz może zadecydować o ewentualnym postępowaniu.

Leczenie raka sutka polega na radykalnym usunięciu piersi wraz gruczołami chłonnymi w dole pachowym i w następnym leczeniu promieniami Roentgena.

Nowotwory narządu rodnego leczy się głównie operacyjnie, energią promienistą, naświetlaniem promieniami Roentgena, ra­pem, kobaltem, a w niektórych przypadkach za pomocą cytostatyków. Naświetlanie stosuje się w celu zniszczenia tych komórek nowotworowych, które pozostały po operacji.

Każda kobieta leczona z powodu raka powinna być pod stałą kontrolą lekarską przez wiele lat.
Leczenie chorób kobiecych polega głównie na leczeniu zachowawczym, jak:

• leżenie,
• okłady w okresie wzrostu temperatury.

W przebiegu choroby przewlekłej stosuje się:

• kąpiele zwykłe, Borowinowe, diatermię i leczenie uzdrowiskowe oraz przyjmuje leki Leczenie ustala lekarz, a chora powinna ściśle przestrzegać jego zaleceń.

Przewlekłe stany zapalne wymagają długiego leczenia; zdarzać się mogą nawroty w przebiegu każdej miesiączki, dźwigania, biegania i stosunków. Trzeba podkreślić korzystny wpływ leczenia uzdrowiskowego nie tylko na stan miejscowy w obrębie narządu rodnego, ale również na poprawę ogólnego stanu wraz z usunięciem negatywnych wpływów codziennego środowiska, w którym chora przebywała.

W okresie dojrzewania należy unikać leczenia hormonalnego. Natomiast w okresie przekwitania należy je stosować pod ścisłą kontrolą lekarską.
Wiele chorób wymaga leczenia szpitalnego, szczególnie w celu dokładnej obserwacji i ustalenia ścisłego rozpoznania, np. w ra­zie podejrzenia ciąży pozamacicznej. Chora do operacji powinna być odpowiednio przygotowana, unikać w ostatnich tygodniach przeziębienia, usunąć ogniska zakażenia, nie przyjmować środków antykoncepcyjnych, nie mieć wyprysków na skórze. Niespełnienie któregoś z tych warunków powinno przesunąć termin operacji.

Przed przyjściem do szpitala należy zmniejszyć niedokrwistość, wzmocnić układ krążenia i wyleczyć zakażenia dróg moczowych. Zazwyczaj te zalecenia wydaje lekarz prowadzący chorą, a ich wykonanie poprawia wynik operacji. Po operacji należy przez pół roku unikać dźwigania i urazów psychicznych. Pierwszą kąpiel po operacji powinno się odbyć po 4 tygodniach; woda powinna być ciepła — nie za gorąca i nie za zimna. Przed upływem 4 tygodni wskazane jest branie ciepłych pryszniców. Jeż lekarz zaleci irygacje, to zbiornik z płynem powinien być umieszczony nie wyżej jak 50 cm od poziomu pochwy. Do płukania należy używać wody o temperaturze 40—50°C w ilości 1 litra (woda powinna być przegotowana).

Nie należy stosować płukań w czasie miesiączki. Obecnie zamiast płukań stosuje się czopki dopochwowe lub gałki, które działają dłużej. Należy je wkładać głęboko, a w razie trudności zwilżyć w czystej wodzie. Tabletki, gałki, tampony — zakłada się w pozycji leżącej, z rozstawionymi nogami i popycha się palce w głąb. Tampony robi się z waty, obwija się gazą i zawiązuj owiniętą nitką, której dłuższy koniec musi wystawać na zewnątrz, Przy obniżaniu lub wypadaniu pochwy — tampony powinny by duże, żeby nie wypadały podczas chodzenia.

W razie silnego krwotoku z narządu rodnego należy położyć się do łóżka w pozycji z głową niżej, na podbrzusze położyć worek z zimną wodą lub lodem, ewentualnie wziąć krople kurczące ma­cicę (poza ciążą) i w tej pozycji oczekiwać na lekarza.
W okresie leczenia chorób kobiecych dieta powinna być lekko strawna, należy unikać dużej ilości tłuszczy, węglowodanów i soli, a także ostrych przypraw, alkoholu i palenia papierosów. Dbać o codzienny stolec. Przyjmować leki tylko na zlecenie lekarza.

Obecnie naczelną zasadą, jaką każda kobieta powinna stoso­wać w celu uniknięcia chorób, są okresowe badania ginekolo­giczne lekarskie jeden raz w roku wraz z pobraniem rozmazu cytologicznego. Mają one na celu wykrycie predyspozycji do cho­rób, istniejące już choroby przedobjawowe (wykrywalne jedynie za pomocą testów biochemicznych) i choroby z objawami klinicznymi.

Należy podkreślić, że wiele kobiet nie zna prawideł biologicz­nych, kieruje się fałszywą filozofią życiową i układa wadliwy program życiowy. Kobieca zdolność do rozrodu jest krótka. Najlepsze dzieci rodzą się między 18—28 rokiem życia. Ogólną zasadą  jest aby pierwsze dziecko urodziło się przed 24 rokiem a ostatnie przed 35 rokiem życia. Wraz z wiekiem kobiety obniża się jej płodność, a zwiększa się stopniowo skłonność do mięśniaków, gruczolistości i guzów jajników. W okresie przejściowym należy dbać, by jak najdłużej utrzymać funkcję jajnika, która podnosi sprawność ustroju kobiecego i zapobiega rozwojowi miażdżycy

Fot. Pixabay.com