Anoreksja

Anoreksja dotyczy przede wszystkim kobiet. Jednak statystyki pokazują, że zaburzenie to dotyka coraz większej ilości mężczyzn. Obniża się także przeciętny wiek osób chorujących – przestają zadziwiać przypadki anoreksji u dziewczynek w wieku poniżej 12 lat.
Anoreksja jest jednym z najbardziej śmiertelnych schorzeń psychicznych. Jej leczenie jest trudne, długie i wymaga ogromnej pracy ze strony osoby chorej i jej najbliższych. Dlatego warto zwracać uwagę na najwcześniejsze oznaki tego zaburzenia odżywiania. Dlatego warto wiedzieć więcej.

Naukowcy wyodrębnili szereg cech determinowanych genetycznie, powiązanych z zaburzeniami odżywiania:

  • BMI,
  • wiek pojawienia się pierwszej miesiączki,
  • obsesje związane z jedzeniem,
  • skłonność do obsesyjności i perfekcjonizmu,
  • podatność na stany lękowe,

z czego dwa ostatnie punkty są typowe dla anoreksji

Inne teorie wyjaśniające genetyczne podłoże anoreksji to między innymi:

  • hipoteza przystosowania do głodówki w okresie migracyjnym (AFFH – ang. adapted to flee famine hypotesis) – anoreksja jest zaburzeniem biologicznym mózgowego mechanizmu regulującego poczucie głodu, a nie chorobą psychiczną, i jest genetycznym dziedzictwem po naszych przodkach, którzy kilkanaście tysięcy lat temu prowadzili koczowniczy tryb życia. W sytuacjach wymuszających ograniczanie jedzenia, czyli np. poszukiwanie nowych miejsc do osiedlenia, organizm nadal potrafił funkcjonować intensywnie.
  • Anoreksja jako zaburzenie określonej genetycznie homeostazy pomiędzy utrzymywaną dietą i masą ciała.

Czynniki biochemiczne

Jako czynniki biochemiczne należy rozumieć zaburzenia dotyczące określonych substancji odpowiedzialnych za kontrolowanie fizjologii organizmu – hormonów, enzymów, czy neuroprzekaźników. Główna trudność w identyfikacji czynników z tego kręgu odpowiedzialnych za anoreksję wynika stąd, że nie zawsze jest możliwe określenie czy obserwowane zmiany są przyczyną czy też skutkiem choroby. Wyniki wstępnych badań pokazują, że w tym zakresie należy brać pod uwagę:

  • dysfunkcje ośrodków mózgowych regulujących określone procesy metaboliczne (np. związanych z odczuwaniem głodu);
  • brak równowagi pewnych neuroprzekaźników – szczególnie serotoniny, neuroprzekaźnika, którego poziom wpływa na nastrój, sen, potrzeby seksualne, apetyt;
  • podwyższony poziom kortyzolu, hormonu współodpowiedzialnego m.i. za poziom glukozy we krwi, często nazywanego hormonem stresu;
  • zaburzenia funkcjonowania mózgowego mechanizmu nagrody, związanego z dopaminą;
  • zmiany w mózgu spowodowane komplikacjami w okresie płodowym, a w szczególności nieprawidłowości u matki osoby chorej na anoreksję, w czasie ciąży (cukrzyca ciążowa, podwyższone ciśnienie tętnicze, przedwczesne starzenie się łożyska, anemia).
Czytaj również:  Zawody związane ze sportem i aktywnością fizyczną - jakie są możliwości?

Przyczyny anoreksji

  • Zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała – chorzy nie zdają sobie sprawy z tego, jak bardzo są wyniszczeni, nie widzą swojej chudości.
  • Niezadowolenie z figury – prowadzi do obsesyjnego myślenia o jedzeniu i strachu przed przybraniem na wadze, co powoduje stosowanie diet odchudzających zwiększających ryzyko zaburzeń jedzenia.
  • Przekonanie, że szczupła sylwetka jest pomocą w życiu – wiele nastolatek jest przekonanych, że ładna figura pomoże im zdobyć dobrą pracę, znaleźć chłopaka, zapewni sympatię rówieśników oraz pozycję w rodzinie.
  • Negatywny stosunek do dojrzewania – dziewczęta cierpiące na anoreksję unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z chłopcami. Zaprzeczają własnej seksualności. Często towarzyszy temu poczucie niepewności własnej atrakcyjności.
  • Lęk przed “dorosłością” – część kobiet cierpiących z powodu anoreksji boi się dojrzałości fizycznej i psychicznej. W wyniku unikania jedzenia sylwetka pozostaje podobna do dziecka przed okresem pokwitania, miesiączka nie pojawia się lub zanika.
  • Niska samoocena i brak wiary w siebie – osoby chore są solidne, koncentrują się na nauce, cechuje je duża potrzeba sukcesu, ale także niepewność, lęk przed niepowodzeniami, nadmierny krytycyzm wobec siebie.

Zmiany fizyczne i psychiczne u osób cierpiących na anoreksję:

  • wyniszczenie
  • zwolnienie czynności serca i tętna
  • niskie ciśnienie kr
  • wzdęcia
  • zaparcia
  • obrzęki dłoni i stóp
  • dezorientacja/zakłopotanie
  • nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena)
  • izolowanie się od otoczenia
  • bezsenność
  • zachowania obsesyjno – kompulsywne, zwłaszcza w odniesieniu do jedzenia
  • krótki oddech
  • sucha, łuszcząca się skóra
  • meszek na twarzy i ciele
  • znaczna utrata włosów
  • zimne dłonie
  • nadmierne pocenie się stóp
  • niedokrwistość (anemia)
  • brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między menstruacjami (kobiety)
  • drażliwość
  • częste bóle głowy
  • zawroty głowy
  • omdlenia
  • podkrążone oczy
  • bladość skóry

Fot. Pixabay.com