Miliony plemników podróżują w górę żeńskiego układu rozrodczego, poszukując komórki jajowej. Setki plemników atakują zewnętrzna otoczkę komórki jajowej, ale tylko jednemu udaje się ją zapłodnić.
Do zapłodnienia dochodzi, wtedy, gdy po stosunku płciowym pojedyncza gameta męska i żeńska połącza się ze sobą . Następuje fuzja obu komórek i poczęcie nowego życia.
Po stosunku płciowym plemniki znajdujące się w nasieniu odbywają podróże w górę macicy. Po drodze są odżywiane śluzem z kanału szyjki macicy o zasadowym odczynie . Z macicy kontynuują podróż do jajowodu. Chociaż odległość wynosi tylko 20 cm, ta droga zajmuje im około dwóch godzin. W porównaniu do wielkości plemnika jest to jednak bardzo długa odległość.
W przeciętnym wytrysku znajduje się około 300 milionów plemników, to jednak tylko ich ułamek około 10 000 dociera do jajowodu , w którym znajduje się komórka jajowa, a jeszcze mniejsza liczba dociera do samego oocytu. Dzieje się tak ponieważ wiele plemników ulega zniszczeniu we wrogim środowisku pochwy lub gubi się w innych obszarach układu rozrodczego. Plemniki nie mogą zapłodnić komórki jajowej , jeśli nie spędzą pewnego czasu w organizmie kobiety. Płyny znajdujące się w układzie rozrodczym aktywują i ruchy witek staja się silniejsze. Ruchy plemników również wspomagają skurcze macicy, które przesuwają je do góry. Skurcze macicy są wywoływane prostaglandynami znajdującymi się w nasieniu , są one wytwarzane również podczas orgazmu u kobiety.
Komórka jajowa, z chwilą gdy zostanie zostanie wyrzucona z pęcherzyka podczas owulacji, przepychana jest w kierunku macicy falistymi ruchami wypustek komórek orzęsionych we wnętrzu jajowodu. Komórka jajowa łączy się z plemnikiem po około dwóch godzinach od odbycia stosunku płciowego w części macicznej jajowodu.
W czasie podróży w kierunku komórki jajowej wydzielina żeńskiego układu rozrodczego zmniejsza wartość cholesterolu w błonach plemników, dzięki czemu błony akrosomalne stają się słabsze. Ten proces nazywany jest uzdatnianiem plemnika i bez niego nie doszło by do zapłodnienia . Gdy plemnik znajdzie się w pobliżu komórki jajowej, jest przez nią przyciągany chemicznie . Kiedy plemnik zetknie się z komórka jajową , pozbawiony jest w całości błon akrosomalnych i z każdego akrosomu uwalniane są enzymy..
Enzymy uwalniane przez plemniki powodują przerwanie komórek wieńca promienistego i ochronnej zewnętrznej warstwy komórki jajowej osłonki przeźroczystej . Zużytych zostaje około 100 akrosomów do wytrawienia drogi dla przejścia jednego plemnika przez warstwę komórek, aby mógł on wniknąć do wnętrza komórki jajowej. W ten sposób pierwsze plemniki docierające do komórki jajowej poświęcają się, aby przetrzeć drogę przez cytoplazmę.
Kiedy pojedynczy plemnik wniknie w komórkę jajową łącza się materiały genetyczne obu komórek. Powstaje zygota, która dzieli się tworząc zarodek. Kiedy plemnik wniknie do wnętrza komórki jajowej , zachodzi reakcja chemiczna , która uniemożliwia wniknięcie do oocytu innych plemników.
wniknięcie jądra plemnika do komórki jajowej stanowi sygnał d zakończenia podziału jądra rozpoczętego w czasie owulacji. Powstaje haploidalna komórka jajowa i drugie ciałko komórkowe, które ulega degeneracji. Prawie natychmiast jądra plemnika i komórki jajowej łączą się, tworząc diploidalną zygotę w której znajduje się materiał genetyczny pochodzący od ojca matki
Już w momencie zapłodnienia określona jest dokładnie płeć dziecka. Plemniki pochodzące od ojca decydują o płci potomka. Płeć determinuje kombinacja dwóch chromosomów X i Y. Kobieta dostarcza chromosom X a mężczyzna może dostarczyć chromosom X lub Y. Zapłodnienie komórki jajowej może odbywać się plemnikiem zawierającym albo chromosom X albo Y , co powoduje powstanie płci żeńskiej (XX) lub męskiej (XY).
W kilka godzin po zapłodnieniu zygota podlega serii podziałów mitochondrycznych, w wyniku których powstaje grupa komórek nazywanych morulą, komórki moruli dzielą się co 12-15 godzin, prowadząc do powstania blastocysty utworzonej z około 100 komórek.
Blastocyst a wydziela hormon – ludzka gonadotropinę kosmówkową (HCG), która zapobiega rozpadowi ciałka żółtego, utrzymując wytwarzanie progesteronu.
Po około trzech dniach od zapłodnienia blastocysta zaczyna swą podróż z jajowodu do macicy.Uszkodzony lub niedrożny jajowód uniemożliwia przejście blastocysty i nie może i nie może być powodem wystąpienia ciąży pozamacicznej, kiedy to zarodek zaczyna się rozwijać w jajowodzie.
W większości przypadków kobieta co miesiąc uwalnia tylko jedną komórkę jajową naprzemiennie z obu jajników. Czasami może jednocześnie wytworzyć po jednej komórce jajowej w każdym jajniku i każda z nich jest zapłodniona innym plemnikiem, dzięki czemu rozwija się ciąża bliźniacza dwujajowa. W takiej sytuacji każdy płód ma swoje łożysko. Bardzo rzadko zapłodniona komórka jajowa może się samoistnie podzielić na dwie części i wtedy powstają dwa zarodki. Wynikiem tego podziału są bliźnięta jednojajowe, które mają takie same geny, a nawet to samo łożysko. Bliźnięta syjamskie powstają, gdy w kilka godzin po zapłodnieniu dochodzi do niepełnego rozdzielania komórki jajowej. kiedy blastocysta na swojej drodze osiągnie macicę, zagnieżdża się w jej błonie śluzowej . Uwalniane przez blastocystę hormony powodują, że nie jest rozpoznawana przez organizm jako ciało obce i wydalona. Z chwila zagnieżdżenia blastocysty rozpoczyna się ciąża. Około 1/3 zapłodnionych komórek jajowych nie zagnieżdża się w macicy i jest tracona . Z pośród tych, które się zagnieżdżają, w wielu zarodkach występują zaburzenia chromosomowe, np. dodatkowy chromosom. Wiele z tych wad powoduje, ze dochodzi do utraty zarodka wkrótce po zagnieżdżeniu . Ten proces może nawet wystąpić przed pojawieniem się terminu kolejnej miesiączki, dlatego kobieta nawet nie wie że była w ciąży.
Fot. Pixabay.com
